Misinformatie Dilemma Scenario (VJI-M5-01-NL)

• De kennis van ethiek bij de deelnemers vergroten
• Ethische overwegingen toepassen op praktijkscenario's met verkeerde informatie.

• Studenten
• Adolescenten
• Opvoeders, trainers, adviseurs, jongerenwerkers
• Elke burger

1. Inleiding (10 minuten):

• Begin met een korte discussie over de ethische implicaties van verkeerde informatie, waarbij de nadruk ligt op de impact die het kan hebben op individuen en de samenleving.
• Introduceer het concept van ethische besluitvorming en het belang daarvan in de context van informatieverspreiding.

2. Scenario Presentatie (15 minuten):

• Leg de deelnemers een aantal hypothetische scenario's voor met betrekking tot verkeerde informatie. Deze scenario's moeten gaan over situaties waarin mensen ethische beslissingen moeten nemen over het delen of ontkrachten van informatie. Inspiratie voor dergelijke hypothetische scenario's is te vinden in de hand-outs.
• Deelnemers kunnen deze scenario's individueel of in kleine groepjes lezen.

3. Groepsdiscussie (20 minuten):

• Verdeel de deelnemers in kleine groepen en vraag hen om de ethische overwegingen in de scenario's te bespreken. Stimuleer hen om factoren als waarheidsgetrouwheid, mogelijke schade en de verantwoordelijkheid van individuen bij het aanpakken van verkeerde informatie te onderzoeken.
• Elke groep kan plakbriefjes gebruiken om de belangrijkste ethische overwegingen op te schrijven.

4. Groepspresentatie (15 minuten):

• Elke groep presenteert zijn analyse van de ethische overwegingen in het aan hen toegewezen scenario. Gebruik een whiteboard of flip-over om de belangrijkste punten vast te leggen.
• Stimuleer open discussie en verkenning van verschillende perspectieven binnen de grotere groep.

5. Debriefing en analyse (10 minuten):

• Faciliteer een debriefingsessie waarin je de gemeenschappelijke thema's en verschillen in ethische overwegingen tussen de scenario's bespreekt.
• Stimuleer deelnemers om na te denken over de uitdagingen van het nemen van ethische beslissingen in de context van verkeerde informatie.

6. Toepassingsoefening (10 minuten):

• Geef een voorbeeld van verkeerde informatie uit de praktijk en vraag de deelnemers om individueel of in tweetallen de ethische overwegingen die in de scenario's zijn besproken toe te passen om de gegeven situatie te analyseren. Inspiratie voor zo'n praktijkvoorbeeld is te vinden in de hand-outs.
• Stimuleer deelnemers om hun inzichten te delen tijdens een korte discussie.

7. Conclusie (5 minuten):

• Vat de belangrijkste ethische overwegingen samen die tijdens de activiteit zijn besproken en benadruk het belang van ethische besluitvorming in het geval van desinformatie.
• Geef aanvullende informatie over media-ethiek en het verantwoordelijk delen van informatie.

• Gedrukte of digitale kopieën van de scenario's
• Wit bord
• Markeerstiften
• Kleefbriefjes
• Timer

• Leren op basis van scenario's
• Groepsdiscussie
• Toepassing

• Zet de toon voor deze activiteit: er zijn geen absolute antwoorden. De activiteit bestaat om verschillende perspectieven en ethische overwegingen te verkennen.

• Probeer de leerlingen in de juiste richting te sturen, zonder je eigen mening op te dringen.

Geïnspireerd door:

• Hansen, A. (n.d.). “Everyone Else Does It!” Ethics Project. http://hhsmrshansen.weebly.com/uploads/8/5/1/1/8511706/ethics-everyone-else-does-it.pdf
• United nations Office on Drugs and Crime. (n.d.). Solving ethical dilemmas. The Doha Declaration: Promoting a Culture of Lawfulness. https://www.unodc.org/documents/e4j/FunCorner/ZorbLessonPlans/Zorbs_Solving_ethical_dilemmas.pdf

Hypothetische voorbeelden van scenario's met valse informatie:

Virale gezondheidsclaim:

• Scenario: Een post op sociale media beweert dat het elke dag eten van een bepaalde vrucht een veelvoorkomende ziekte kan genezen. Het bericht bevat persoonlijke getuigenissen, maar wetenschappelijk bewijs ontbreekt.
• Ethische overwegingen: Deelnemers moeten de verantwoordelijkheid van individuen bespreken bij het delen van gezondheidsgerelateerde informatie, mogelijke schade veroorzaakt door valse gezondheidsclaims en het belang van het verifiëren van informatie voordat deze wordt gedeeld.

Verkeerde interpretatie van politieke meme's:

• Scenario: Er circuleert online een meme met een politicus in een compromitterende situatie. De afbeelding is echter uit de context gehaald en de meme geeft een verkeerd beeld van de werkelijke gebeurtenissen.
• Ethische overwegingen: Deelnemers analyseren de mogelijke gevolgen van het verkeerd voorstellen van publieke figuren, de verantwoordelijkheid van sociale media-gebruikers om feiten te controleren voordat ze iets delen en de ethische implicaties van het verspreiden van valse verhalen.

Hoax met productpromotie:

• Scenario: Een nepvideo over de aanbeveling van een beroemdheid voor een populair product gaat viraal. In de video wordt beweerd dat de beroemdheid zweert bij de doeltreffendheid van het product, maar later blijkt het om een goed uitgevoerde hoax te gaan.
• Ethische overwegingen: Deelnemers bespreken de impact van valse productadvertenties op het consumentenvertrouwen, de verantwoordelijkheid van contentmakers om informatie te verifiëren en de mogelijke juridische gevolgen van het verspreiden van valse claims.

Samenzweringstheorie Video:

• Scenario: Een YouTube-video promoot een samenzweringstheorie waarin wordt beweerd dat een recente natuurramp opzettelijk is veroorzaakt. De video gebruikt gemanipuleerde beelden en misleidende verhalen om de beweringen te ondersteunen.
• Ethische overwegingen: Deelnemers onderzoeken de mogelijke schade die samenzweringstheorieën veroorzaken, de verantwoordelijkheid van contentplatforms bij het modereren van verkeerde informatie en de ethische uitdagingen van het vinden van een balans tussen vrijheid van meningsuiting en het voorkomen van schade.

Valse noodinformatie:

• Scenario: Er circuleert een bericht op sociale media waarin een plaatselijke noodsituatie wordt gemeld, zoals een chemische lekkage of een gevaarlijk loslopend dier. De informatie blijkt later vals te zijn en veroorzaakt onnodige paniek en verstoring.
• Ethische overwegingen: Deelnemers bespreken de impact van valse informatie over noodsituaties op de openbare veiligheid, de verantwoordelijkheid van individuen om informatie te verifiëren en kruiscontroles uit te voeren voordat ze deze delen, en de mogelijke juridische gevolgen van het verspreiden van vals alarm.

 Voorbeeld van valse informatie in de echte wereld:

Voorbeeldscenario: Pizzagate

Achtergrond: Tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 kreeg een samenzweringstheorie die bekend staat als Pizzagate steeds meer aanhang op sociale media en verschillende online platforms. De theorie beweerde ten onrechte dat hooggeplaatste functionarissen, waaronder leden van de Democratische Partij, betrokken waren bij een kinderhandel die opereerde vanuit de kelder van een pizzarestaurant genaamd Comet Ping Pong in Washington, D.C.

Misinformatiecomponenten:

1. Valse beschuldigingen: De samenzweringstheorie uitte ongegronde beschuldigingen tegen individuen en het restaurant, en beschuldigde criminele activiteiten zonder geloofwaardig bewijs.
2. Versterking via sociale media: De desinformatie verspreidde zich snel via sociale mediaplatforms, waarbij gebruikers de valse beweringen deelden en promootten.
3. Gevolgen in de echte wereld: De Pizzagate samenzweringstheorie leidde tot een incident in de echte wereld toen een individu, beïnvloed door de verkeerde informatie, het restaurant binnenging met een vuurwapen en schoten afvuurde, maar uiteindelijk niemand verwondde.

Toepassingsoefening: Vraag de deelnemers om de ethische overwegingen te analyseren die betrokken zijn bij de verspreiding en de impact van de Pizzagate misinformatie. Moedig hen aan de volgende vragen te overwegen:

1. Waarheidsgetrouwheid: Hoe heeft de verspreiding van valse informatie bijgedragen aan de Pizzagate samenzweringstheorie? Wat waren de gevolgen van deze valse beschuldigingen?
2. Schade: Welke schade resulteerde uit de verkeerde informatie? Wat was de impact op de betrokken individuen en bedrijven, zowel online als offline?
3. Verantwoordelijkheid: Wie draagt de verantwoordelijkheid voor de desinformatie en hoe had ethische besluitvorming de verspreiding van valse beweringen kunnen beperken?

Deelnemers kunnen deze vragen bespreken en erover nadenken om de ethische overwegingen toe te passen die eerder in de activiteit zijn besproken. Aan de hand van dit voorbeeld kunnen ze de gevolgen van verkeerde informatie in de echte wereld onderzoeken en nadenken over het belang van ethische besluitvorming bij het aanpakken van dergelijke kwesties.