Το δίλημμα της Παραπληροφόρησης - Σενάριο (VJI-M5-01-EL)

• Η ενίσχυση των γνώσεων των συμμετεχόντων θέματα δεοντολογίας
• Η εφαρμογή δεοντολογικών παραμέτρων σε σενάρια πραγματικού κόσμου που περιλαμβάνουν παραπληροφόρηση

• Φοιτητές/Μαθητές
• Έφηβοι νέοι

1. Εισαγωγή (10 λεπτά):

• Ξεκινήστε με μια σύντομη συζήτηση σχετικά με τις ηθικές επιπτώσεις της παραπληροφόρησης, δίνοντας έμφαση στον αντίκτυπο που μπορεί να έχει στα άτομα και την κοινωνία.
• Εισαγωγή της έννοιας της ηθικής λήψης αποφάσεων και της σημασίας της στο πλαίσιο της διάδοσης των πληροφοριών.

2. Παρουσίαση Σεναρίου (15 λεπτά):

• Παρουσιάστε στους συμμετέχοντες μια σειρά υποθετικών σεναρίων που σχετίζονται με την παραπληροφόρηση. Τα σενάρια αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν καταστάσεις όπου τα άτομα πρέπει να λαμβάνουν ηθικές αποφάσεις σχετικά με την κοινή χρήση ή την κατάρριψη πληροφοριών. Η έμπνευση για τέτοια υποθετικά σενάρια μπορεί να βρεθεί στα Φυλλάδια.
• Οι συμμετέχοντες μπορούν να διαβάσουν αυτά τα σενάρια μεμονωμένα ή σε μικρές ομάδες.

3. Ομαδική Συζήτηση (20 λεπτά):

• Χωρίστε τους συμμετέχοντες σε μικρές ομάδες και ζητήστε τους να συζητήσουν τα ηθικά ζητήματα που παρουσιάζονται στα σενάρια. Ενθαρρύνετέ τα να διερευνήσουν παράγοντες όπως η αλήθεια, η πιθανή βλάβη και η ευθύνη των ατόμων για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης.
• Κάθε ομάδα θα πρέπει να χρησιμοποιεί αυτοκόλλητες σημειώσεις για να σημειώσει βασικά ζητήματα ηθικής.

4. Ομαδική Παρουσίαση (15 λεπτά):

• Κάθε ομάδα παρουσιάζει την ανάλυσή της για τα ηθικά ζητήματα στο σενάριο που της έχει ανατεθεί. Χρησιμοποιήστε έναν πίνακα ή έναν πίνακα flip chart για να καταγράψετε τα κύρια σημεία.
• Ενθαρρύνετε την ανοικτή συζήτηση και τη διερεύνηση διαφορετικών προοπτικών εντός της ευρύτερης ομάδας.

5. Απολογισμός και Ανάλυση (10 λεπτά):

• Διοργανώστε μια συνεδρία απολογισμού κατά την οποία συζητάτε τα κοινά θέματα και τις διαφορές σε ηθικά ζητήματα μεταξύ των σεναρίων.
• Ενθαρρύνετε τους συμμετέχοντες να προβληματιστούν σχετικά με τις προκλήσεις της λήψης ηθικών αποφάσεων στο πλαίσιο της παραπληροφόρησης.

6. Άσκηση Εφαρμογής (10 λεπτά):

• Δώστε ένα πραγματικό παράδειγμα παραπληροφόρησης και ζητήστε από τους συμμετέχοντες να εφαρμόσουν μεμονωμένα ή ανά ζεύγη τις ηθικές παραμέτρους που συζητήθηκαν στα σενάρια για να αναλύσουν τη δεδομένη κατάσταση. Η έμπνευση για μια τέτοια πραγματική υπόθεση μπορεί να βρεθεί στα Φυλλάδια.
• Ενθαρρύνετε τους συμμετέχοντες να μοιραστούν τις ιδέες τους κατά τη διάρκεια μιας σύντομης συζήτησης.

7. Συμπέρασμα (5 λεπτά):

• Να συνοψίσει τους βασικούς δεοντολογικούς προβληματισμούς που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας και να τονίσει τη σημασία της δεοντολογικής λήψης αποφάσεων ενόψει της παραπληροφόρησης.
• Παροχή πρόσθετων πόρων σχετικά με τη δεοντολογία των μέσων ενημέρωσης και την υπεύθυνη ανταλλαγή πληροφοριών.

• Έντυπα ή ψηφιακά αντίγραφα των σεναρίων
• Λευκός πίνακας
• Μαρκαδόροι
• Αυτοκόλλητες σημειώσεις
• Χρονόμετρο

• Μάθηση βάσει σεναρίων
• Ομαδική συζήτηση
• Άσκηση εφαρμογής

• Ορίστε τον τόνο για αυτήν τη δραστηριότητα: δεν υπάρχουν απόλυτες απαντήσεις. Η δραστηριότητα υπάρχει για τη διερεύνηση διαφορετικών προοπτικών και ηθικών κριτηρίων.
• Προσπαθήστε να καθοδηγήσετε τους μαθητές προς τις σωστές κατευθύνσεις, χωρίς να επιβάλλετε τις δικές σας απόψεις.

Εμπνευσμένο από:

Hansen, A. (n.d.). “Everyone Else Does It!” Ethics Project. http://hhsmrshansen.weebly.com/uploads/8/5/1/1/8511706/ethics-everyone-else-does-it.pdf

United nations Office on Drugs and Crime. (n.d.). Solving ethical dilemmas. The Doha Declaration: Promoting a Culture of Lawfulness. https://www.unodc.org/documents/e4j/FunCorner/ZorbLessonPlans/Zorbs_Solving_ethical_dilemmas.pdf

Υποθετικά παραδείγματα σεναρίων ψευδών πληροφοριών:

Viral Ισχυρισμός Υγείας:

• Σενάριο: Μια δημοσίευση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υποστηρίζει ότι η κατανάλωση ενός συγκεκριμένου φρούτου κάθε μέρα μπορεί να θεραπεύσει μια κοινή ασθένεια. Η ανάρτηση περιλαμβάνει προσωπικές μαρτυρίες, αλλά στερείται επιστημονικών στοιχείων.
• Ηθικά ζητήματα: Οι συμμετέχοντες θα πρέπει να συζητήσουν την ευθύνη των ατόμων όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την υγεία, τις πιθανές βλάβες που προκαλούνται από ψευδείς ισχυρισμούς υγείας και τη σημασία της επαλήθευσης των πληροφοριών πριν από την κοινή χρήση.

Παρερμηνεία Πολιτικού Μιμιδίου:

• Σενάριο: Ένα meme- μιμίδιο κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, παρουσιάζοντας έναν πολιτικό σε μια κατάσταση συμβιβασμού. Ωστόσο, η εικόνα αφαιρείται από το πλαίσιο και το μιμίδιο παραποιεί τα πραγματικά γεγονότα.
• Ηθικά ζητήματα: Οι συμμετέχοντες αναλύουν τον πιθανό αντίκτυπο της παραπλανητικής παρουσίασης δημόσιων προσώπων, την ευθύνη των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να ελέγχουν τα γεγονότα πριν από την κοινοποίηση και τις ηθικές επιπτώσεις της διάδοσης ψευδών ειδήσεων.

Απάτη Έγκρισης Προϊόντων:

• Σενάριο: Ένα ψεύτικο βίντεο υποστήριξης κάποιας δημοσιότητας για ένα δημοφιλές προϊόν γίνεται viral. Το βίντεο ισχυρίζεται ότι η διασημότητα ορκίζεται για την αποτελεσματικότητα του προϊόντος, αλλά αργότερα αποκαλύπτεται ότι είναι μια καλά εκτελεσμένη απάτη.
• Ηθικά ζητήματα: Οι συμμετέχοντες συζητούν τον αντίκτυπο που έχει η ψευδής υποστήριξη προϊόντων στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών, την ευθύνη των δημιουργών περιεχομένου να επαληθεύουν τις πληροφορίες και τις πιθανές νομικές συνέπειες της διάδοσης ψευδών ισχυρισμών.

Βίντεο Θεωρίας Συνωμοσίας:

• Σενάριο: Ένα βίντεο στο YouTube προωθεί μια θεωρία συνωμοσίας που ισχυρίζεται ότι μια πρόσφατη φυσική καταστροφή προκλήθηκε σκόπιμα. Το βίντεο χρησιμοποιεί παραποιημένα πλάνα και παραπλανητικές αφηγήσεις για να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς του.
• Ηθικά ζητήματα: Οι συμμετέχοντες διερευνούν την πιθανή βλάβη που προκαλούν οι θεωρίες συνωμοσίας, την ευθύνη των πλατφορμών περιεχομένου για τον έλεγχο της παραπληροφόρησης και τις ηθικές προκλήσεις της εξισορρόπησης της ελευθερίας της έκφρασης με την πρόληψη της βλάβης.

Ψευδείς Πληροφορίες Έκτακτης Ανάγκης:

• Σενάριο: Κυκλοφορεί ένα μήνυμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που υποστηρίζει μια τοπική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπως μια διαρροή χημικών ή ένα επικίνδυνο ζώο ελεύθερο. Αργότερα επιβεβαιώθηκε ότι οι πληροφορίες είναι ψευδείς, προκαλώντας περιττό πανικό και αναστάτωση.
• Ηθικά ζητήματα: Οι συμμετέχοντες συζητούν τον αντίκτυπο των ψευδών πληροφοριών έκτακτης ανάγκης στη δημόσια ασφάλεια, την ευθύνη των ατόμων να επαληθεύουν και να διασταυρώνουν τις πληροφορίες πριν από την κοινή χρήση, καθώς και τις πιθανές νομικές συνέπειες της διάδοσης ψευδών συναγερμών.

Παράδειγμα ψευδών πληροφοριών από τον πραγματικό κόσμο:

Παράδειγμα σεναρίου: Pizzagate

Ιστορικό: Κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ το 2016, μια θεωρία συνωμοσίας γνωστή ως Pizzagate κέρδισε έδαφος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε διάφορες διαδικτυακές πλατφόρμες. Η θεωρία ισχυρίστηκε ψευδώς ότι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων μελών του Δημοκρατικού Κόμματος, συμμετείχαν σε ένα κύκλωμα σεξουαλικής εμπορίας παιδιών που λειτουργούσε έξω από το υπόγειο ενός εστιατορίου πίτσας που ονομάζεται Comet Ping Pong στην Ουάσιγκτον.

Στοιχεία παραπληροφόρησης:

1. Ψευδείς κατηγορίες: Η θεωρία συνωμοσίας απηύθυνε αβάσιμες κατηγορίες εναντίον ατόμων και του εστιατορίου, ισχυριζόμενοι εγκληματικές δραστηριότητες χωρίς καμία αξιόπιστη απόδειξη.
2. Ενίσχυση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Η παραπληροφόρηση εξαπλώθηκε γρήγορα μέσω των πλατφορμών μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με τους χρήστες να μοιράζονται και να προωθούν τους ψευδείς ισχυρισμούς.
3. Συνέπειες στον πραγματικό κόσμο: Η θεωρία συνωμοσίας Pizzagate οδήγησε σε ένα πραγματικό περιστατικό, όταν ένα άτομο, επηρεασμένο από την παραπληροφόρηση, μπήκε στο εστιατόριο με ένα πυροβόλο όπλο, πυροβολώντας, αλλά τελικά δεν τραυματίζει κανέναν.

Άσκηση εφαρμογής: Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να αναλύσουν τα ηθικά ζητήματα που σχετίζονται με τη διάδοση και τον αντίκτυπο της παραπληροφόρησης του Pizzagate. Ενθαρρύνετέ τους να εξετάσουν τα ακόλουθα ερωτήματα:

1. Ειλικρίνεια: Πώς συνέβαλε η διάδοση ψευδών πληροφοριών στη θεωρία συνωμοσίας Pizzagate; Ποιες ήταν οι συνέπειες αυτών των ψευδών κατηγοριών;
2. Βλάβη: Τι ζημιά προκάλεσε η παραπληροφόρηση; Πώς επηρέασε τα άτομα και τις επιχειρήσεις που εμπλέκονται, τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου;
3. Ευθύνη: Ποιος φέρει την ευθύνη για την παραπληροφόρηση και πώς θα μπορούσε η δεοντολογική λήψη αποφάσεων να μετριάσει τη διάδοση ψευδών ισχυρισμών;

Οι συμμετέχοντες μπορούν να συζητήσουν και να προβληματιστούν σχετικά με αυτά τα ερωτήματα για να εφαρμόσουν τα δεοντολογικά ζητήματα που συζητήθηκαν νωρίτερα στη δραστηριότητα. Το παράδειγμα αυτό τους επιτρέπει να διερευνήσουν τις πραγματικές συνέπειες της παραπληροφόρησης και να εξετάσουν τη σημασία της δεοντολογικής λήψης αποφάσεων για την αντιμετώπιση τέτοιων ζητημάτων.